Hiçbir çocuğun gelişmesi diğerine benzemez. Buradaki listede bir bebeğin ilk oniki aylık dönemde göstereceği gelişmeler genel olrak ele alınmıştır. Her bebeğin bir kişiliği olduğunu unutmayın. Bu nedenle, buradaki bilgiler bebeğinizin gelişmesine harfiyen uymuyorsa hiç endişelenmeyin. Bazı bebekler bazı hareketleri yaşıtlarından daha önce yapmayı başarırlar. Ancak bebeğinizin gösterdiği gelişme verilen örneklere hiçbir biçimde uymuyorsa durumu doktorunuza bildirin.
İlk Günler
Yeni doğmuş bir bebek günün büyük bölümünü uyuyarak geçirir ve ancak acıktığında uyanır.
Anne Sütünün Oluşumu
1- E1-Emzirmenin başladığı ilk günlerde göğüsten kolostrum denilen sarımsı bir sıvı akar. Bağışıklık sağlayan maddeler bakımından çok zengin olan bu sıvı bebeğinizi çeşitli bulaşıcı hastalıktan korur. Ayrıca hafif bir müshil etkisi yaparak bebeğin bağırsaklarının boşalmasına sütü sindirmeye hazır duruma gelmesine yardımcı olur.İlk birkaç gün bebeğiniz beslenmek için kolostrum dışında hiçbirşeye gereksinim duymaz. Zamanla bu sarımsı sıvının yerini olgunlaşmış süt olarak bilinen beyaz süt alır.
2- Bebeğinizin meme emmesi göğüslerinizi daha fazla süt üretmek üzere harekete geçirir ve vücudunuzun,sütün oturmasını sağlayan hormonu salgılamasını erçekleşirir. Bu hormon ayrıca rahmin doğum öncesi halini almasını da hızlandırır.
3- Anne sütünün bebeğinizi enfeksiyondan koruyacak özeliklere sahip olması, temiz,bileşiminin uygun, ekonomik olması önemli özellikleridir. Anne sütü ile beslenen çocuklarda şeker hastalığı-alerji-kanser-iltihaplı bağırsak hastalıklarının az görüldüğü ve bu çocukların sinir sistemi gelişimlerinin daha iyi ve zeka düzeylerinin daha yüksek olduğu gösterilmiştir..
İnek Sütü Kullanılabilir mi ?
Bebek beslenmesinde anne sütü verilmiyorsa, İNEK SÜTÜ kesinlikle alternatif gıda olmamalıdır. Anne sütünün verilemediği durumlarda özellikle ilk bir yıl inek kullanılmaması gerektiği tüm tıp oteritelerinin kabul ettiği bilimsel bir gerçektir.-İnek sütü, anne sütünde ve bazı mamalarda bulunabilenve hayati öneme haiz,bebeğin gözde ratina tabakası, beyin hücreleri, doku hormonlarının gelişiminde rol oynayan omega3-omega 6yağ asit metabolitleri gibi maddeleri içermez.
- İNEK sütünün, içerdiği yağ nedeni ile hazmı oldukça güçtür.
- Düşük D vitamini içeriği nedeni ile normal bir kemik ve iskelet gelişimi sağlayamaz.
- Anne sütü verilmiyorsa,neden ilk bir yaşta inek sütü kullanılmamalıdır?
- İnek sütü demir ve C vitamini açısından yetersiz olduğu için bağırsaklarda gözle görülmeyen gizli kanamalara, demir eksikliği anemisine(Kansızlığa)neden olur.
- İlk bir yıl inek sütü ile beslenen bebeklerde allerjik hastalıklara yakalanma oranı çok yüksektir.
- İnek sütü ile beslenen bebekler daha fazla minarel özellikle de sodyum, potasyum, klor alırlar. Bu da henüz tam gelişmemiş böbrek fonksiyonlarını ve su-elektrolit dengesini olumsuz etkiler. Bebek dehidrasyona(sıvı-kaybına)daha yatkın olur.
Bebeğinizin Sağlığı
Bebeğinizin bedensel ve ruhsal gelişiminin sağlıklı sürmesi için, onu düzenli biçimde doktora veya çocuk kliniğine götürünüz. Bebeğinizin davranış ve gelişmesiİle ilgili kuşkularınızı derhal doktorunuza bildiriniz. Doktorunuz, aşılar konusunda size yeterli bilgiyi verecek ve zamanlamasını yapacaktır. Aşılar, çocuğunuzu bulaşıcı hastalıklardan korur. Bebeğinize yapılan aşıları tarihleriyle bir liste halinde yazıp saklayın.
Bu liste bebeğinizin sağlığı açısından büyük önem taşır. Bebeğin vücut ısısı onun sağlıklı mı yoksa hasta mı olduğunu belirleyen önemli bir göstergedir. Bebeğinizin vücut ısısı makat veya koltuk altında ölçme şekline göre değişkenlik gösterir. Koltuk altından ölçme şekli tercih edilir. Makattan ölçülme durumunda 36, 5CNin altında düşürüldükten sonra yağlı bir kremle dışı sıvazlanmalı ve makattan 3 Cm içeri girecek şekilde 2-3 dakika tutulmalıdır. Uygulama öncesi bebeği yüzüstü dizlerinize yatırmanız uygun olacaktır. Normal makat ısısı 36, 5-37, 5C arasındadır. Bebeğinizin vücut ısısı koltuk altı 37, 3C makattan 37, 5C yi geçiyorsa doktorunuza lütfen haber verin. Huzursuzluk ve huysuzluk da bağzı hastalıkların belirtisi olabilir. Böyle durumlarda bebeğinizin ateşine bakın.
SORULAR ve CEVAPLARI
Gaz Sancısı
Erken dönemlerde özellikle 0-4 ay döneminde bebeklerin sindirim sistemi tam gelişmemiş olduğundan gaz şikayetleri olabilir. Karın ağrısı var hissini uyandıracak şekilde ayaklarını kendine çeker. Bu ağrı türüne KOLİK adı verilir ve bebek 4-5 aylık olduğunda azalır. Bu gaz sancısı için ilaç kullanılmamalıdır. Bu ilaçlar bağzen bebek için zararlı olabilir. Bebeği rahatlatmak için özel hazırlanmış bitkisel bebek çayları vardır. Bu çaylar hem bebeğin sıvı ihtiyacını karşılar hemde gaz sancılarını geçirir.
Hafif hareketlerle ve yumuşak bir basınçla karnını okşamak, bağzen ılık bir banyo da bebeğin ağrısını hafifletmekte yardımcı olabilir. Anne sütü ile beslenen bebeklerde ,annenin aldığı besinlere ve içeçeklere özen göstermesi gerekmektedir. Bebeklerin gaz sancılarının giderilmesi ve yetişkinlere göre çok daha fazla sıvı ihtiyaclarının karşılanması amacıyla hazırlanması doğal bitki özlerden üretilen bu çaylar bebekleri rahatlatır. Bebekler çok hassas bir yapıya sahip oldukları için bedenlerinde yan etkiler yaratacak olan kimyasal-sentetik ürünlerin kullanımdan kaçınmak gerekir.
Bebekler Neden Ağlar?
Bir bebeğin derdini anlata bilmek için başvuracağı tek çare ağlamaktır. Bebekler genellikle nedensiz ağlamazlar böyle bir durumda onu yalnız bırakmanız doğru olmaz. Acıktığı, susadığı, karnı ağrıdığı veya gazı olduğu için ağlıyor olabilir. Belkide onu ağlatan neden altını ıslatmış olması pişikleri, yorgun düşmüş olması veya ateşinin çıkmış olmasıdır.Tabi bağzen de sadece ilgi çekmek için ağlayabilirler. Hiç meraklanmayın, bir süre sonra onun neden ağladığını kolayca anlayacaksınız.
İshal
Bakteriyel veya virütik enfeksiyonların neden olduğu ishal, bebeklik çağında en sık rastlanan hastalıklardan biridir. İshalin en önemli belirtileri ;sulu dışkı, midede gaz toplanması, önemli miktarda su ve mineral kaybına yol açan kusmalarıdır. Doktorunuza ishal sırasında bebeğin neler yemesi gerektiğini sorun. Ağır vakalarda size su ve mineral kaybının karşılaşması için bebeğinize glikoz, elektrolit solüsyonu vermenizi önerecektir. İshalin ağırlık düzeyine göre bu solüsyonu birkaç saat süreyle vermek gerekir. (BEBEĞİNİZ EMZİRİYORSANIZ İSHAL SIRASINDA ONU EMZİRMEYE DEVAM ETMENİZ DAHADA ÖNEM KAZANIR).
Kusma – Geri Çıkarma
Tıp dilinde regürjitasyon olarak adlandırılan kusmadan farklı olarak bebeğin her öğün sonrasında az miktardaki besin maddelerini zorlanmaksızın dışarı çıkmasıdır. Bebeğin gelişmemiş sindirim sisteminden kaynaklanan, mide içeriğinin yemek borusuna geri dönüşüdür. Zamanla sindirim sisteminin gelişimi ile durum kendiliğinden geçer. Bu dönemde bebek anne sütü alıyorsa beslenmesine aynen devam edilmelidir. Geri çıkartılmasını önleyici besin gıdalarıda vardır. Bu mamalar özel bir kıvam verici ile yoğunlaştırılmış, komple besleyici besinlerdir.Midedeki hacmi ,yoğunluğu artırarak besinlerin geri dönüşümünü engeller. Bebeğin geri çıkartmasını engelleyerek besinsel kayıplara ve aileyide rahatsı eden kusmuklara engel olur.
Pamukçuk
İlk aylarda ağız içi ve dil üzerinde görülen, bir cins mantarın yol açtığı rahatsızlıktır.Önce beyaz lekeler halinde başlar, sonra tüm dili ve ağız içini kaplar. Pamukçuk ağrı yaparak bebeğin beslenmesini engeller. Bebek emziriliyorsa annenin meme temizliği ve her türlü beslenme araçlarının temizliği bu hastalıklarla şavaşırken çok önemlidir. Pamukçuk görüldüğünde hemen bir sağlık kuruluşuna baş vurulmalıdır.
Alerji
Bebeklerde erken dönemde görülen allerjiler genelde besin allerjileridir. Ciltte kaşıntı kırmızı döküntüler görülebilir. Ebeveynlerinde allerji olan bebeklerde allarji görülme olasılığı çok daha yüksektir. Bebek anne sütü alnıyor ise hipoallerjen özellikli mamalar ile doktorun görüşü alınarak beslenebilir.
Kabızlık
Anne sütüyle beslenen bebekler genellikle yumşak kıvamda ve sık dışkı yaparlar . Kaka sarı, yeşil kıvamda ve biraz da sulu olabilir. Kıvamlı parçalar içeriyorsa ve miktarı fazla değilse normaldir. Bebeklerin dışkılama sonrasında zorlanmaları ,yüzlerinin kızarması normaldir. Günde 5-6 defa ıslak bezinin olması da yeterli beslenmediğinin belirtisi olarak düşünülmemelidir. Ancak keçi kakası gibi sert ve taneli dıikılama kabızlık işaretidir. Bu durum bebeğin yeterli beslenmemesi yada az sıvı alması nedenlerinden kaynaklanabilir. Kabızlığın tedavisi için bebeğin sık aralıklarla beslenmesi gerekir. Devam etmesi halinde doktorunuza başvurmanız uygundur.
Diş Çıkarma
20 süt dişinden ilkinin çıkmak üzere olduğunu belirtilerini, bebegin 5, ayı ile 8, ayı arasında fark edersiniz. Bebekler daha önce diş çıkarabilirler ama ilk diş bir(1) yaşına kadar çıkmazsa bile sabırsızlanmayın, telaşlanmayın.
Dişler genellikle ağrısız çıkarlar. Ama bu dönemde, bağzı çocukların huysuz ve keyifsiz olduğu görülür. O zaman bebeğinize diş etlerini kaşıyıp rahatlaması için bir plastik halka verilebilir. Ateş ve ishal diş çıkarmanın tipik belirtisi değildir. Bu tip durumlarda olayı diş çıkarmaya yormayın doktorunuza başvurun.
Dişlerin Çıkış Sırası
Bebeğiniz ilk dişini birinci yılının içinde herhangi bir ayda çıkarabilir. Diş çıkarma üçüncü yaşa kadar sürer. Bebeklerin dişleri genellikle aynı çıkar.
YAZININ DEVAMI ==> Çocuk Sağlığı ve Hastalıklar Hakkında Bilgiler
